فهرست
ساختمان
نویسنده
ساختمانها به چندین نیازهای اجتماعی خدمت می کنند – ابتداً به عنوان سرپناهی از آب و هوا ، امنیت ، فضای زندگی ، حریم خصوصی ، برای ذخیره وسایل و آسایش در زندگی و کار- همچنین یک ساختمان به عنوان یک پناهگاه، شمایلی از زیستگاه انسان (مکانی برای آسایش و امنیت) و فضای بیرون (مکانی است که در بعضی مواقع ممکن است خشن و مضر باشد) را تقسیم بندی می کند. از زمان نخستین نقاشی های غار، ساختمانها نیز به اشیاء یا بوم هایی از بیان هنری بسیار تبدیل شده اند. در سال های اخیر ، علاقه به برنامه ریزی پایدار و شیوه های ساختمان سازی نیز به بخشی از عمد در روند طراحی بسیاری از ساختمان های جدید تبدیل شده است.
کلمه ساختمان هم در اسم است و هم فعل “ساختن؛ خود ساختار و عمل ساختن آن” در وسیع ترین تفسیر یک حصار یا دیوار یک ساختمان است. با این حال ، کلمه ساختار بیشتر از ساختمان استفاده می شود که شامل سازندهای طبیعی و انسانی است که لزوماً دارای دیوار نیست. سازه به احتمال زیاد برای حصار مورد استفاده قرار می گیرد. در فرهنگ لغت استورگیس آمده است كه “[ساختمان] به استثنای همه ایده های هنری با معماری فرق می كند ؛ و از نظر ساختاری متفاوت است به دلیل محرومیت از درمان علمی یا بسیار ماهرانه.”
در قرون اخیر که رشد جمعیت در دنیا به طور چشمگیری رو به ازدیاد نهاد و بشر از لحاظ علمی و فنی مشکلات بسیاری را حل نمود در ساختن مسکن نیز مانند سایرموضوعات تحولات عمده ای به وجود آورد و دیگر ساختن خانه های تک واحدی جوابگوی احتیاجات جوامع شرق نبوده و به همین علت سیستم خانه سازی به کلی دگرگون شده و استفاده از مصالح ساختمانی مقاوم نیز مانند فولاد و سیمان در ساختمان رایج گردید و در اثر دسترسی به این مصالح و امکانات دیگر گسترش شهرها از حالت افقی به عمودی تبدیل شد و امر آپارتمان سازی در ساختمان های چندین طبقه متداول گردید .
برای احداث ساختمان و ابنیه در مدت کوتاه استفاده از بتن پیش ساخته بسیار حائز اهمیت است تمامی ساختمانهای ائم از ساختمانهای صنعتی پارکینگها ساختمانهای تجاری ، مجتمع های مسکونی ، هتلها ، مدارس ، مراکز تفریحی پلها و انواع سازه های دیگر را می توان با استفاده از بتن پیش ساخته احداث نمود محاسنی که توسط طرفداران این روش ساخت مطرح می شود قسمتی به پیش ساختگی قسمتی به پیش تنیدگی و قسمتی نیز به بتنی بودن آن مربوط می شود روشهای پیش ساخته فشرده نمودن جدول زمانی اجراء پروژه کاهش مدت زمان ساخت را میسر می سازد.
پيشرفت هاي گسترده در صنايع گوناگون و مزاياي حاصل از آ نها به ندرت در صنعت ساختمان ديده مي شود. باید با جايگزين سازي ساختمان سازي متداول و فعاليت هاي دستي در کارگاه با سيستم هاي ساختماني پيش ساخته در اغلب مراحل و فرآيندهاي ساختمان سازي به عنوان پاسخي به اين کاستي معرفي شود.
امکان استفاده، مزايا، معايب، جنبه هاي اقتصادي، الگوهاي موثر، موانع و توسعه پيش ساختگي در صنعت ساختمان سازي مورد بحث قرار گرفته است طبق داده هاي به دست آمده، ساختمان هاي پيش ساخته در برابر تغييرات آتي منعطف نيستند. لذا، مورد صلبيت در برابر تغيير به عنوان مهم ترين نارسايي پيش ساختگي مورد شناسايي قرار گرفته است. بررسي امکان به کارگيري سيستم هاي پيش ساخته در پروژه هاي ساختماني نيز نشان مي دهد که سيستم هاي ساختماني متداول براي ساخت فونداسيون و اجزاي غيراستاندارد مناسب تر مي باشد. اين در حالي است که اجزاي ساختماني پيش ساخته نيز براي اجراي قاب هاي سازه اي فولادي، پوشش هاي خارجي، سقف هاي بتني و سيستم هاي ديوار خشک ارجحيت دارند.
بسياري از اجزاي ساختماني پيش ساخته نيز قابليت باربري داشته و ارتقاء اجزاي ساختماني پيش ساخته سبک وزن بايد مدنظر قرار گيرد. تجزيه و تحليل داده ها نشان مي دهد که سيستم هاي ساختماني متداول، نتايج رضايت بخشي در صنعت ساختمان نداشته اند، با اين وجود، از طريق به کارگيري روش هاي پيش ساختگي مي توان ضايعات حاصل از ساخت و ساز را تا نصف کاهش داد. همچنين، استفاده از طرح هاي ساختماني استاندارد و منظم در اين زمينه موثر خواهد بود و با بهره گيري از فرآيندهاي مکانيزه، استفاده از مصالح بازيافت شده يا قابل بازيافت و مونتاژ اجزاي ساختماني پيش ساخته به روش صنعتي مي توان هزينه ها را تا حد چشمگيري کاهش داد.
ساخت ساختمان با توجه به پیشرفت جوامع بشري بصورت چشمگیري در مناطق مختلف دنیا رو به افزایش است . نکته اي که ساخت یک بناي شاخص را از دیگر ساخته هاي معمول معماري متمایز می نماید نقش پر رنگسازه در طرح یک برج است . بطوریکه سازه بنا در فرایند طراحی و طرح نهایی معماري نه تنها وظیفه ي اصلی خود یعنی تحمل و انتقال نیرو ها را بر عهده دارد، بلکه نقش هاي دیگري در راستاي تامین دیگر معیار هاي طراحی از جمله زیبایی شناسی ، انرژي و غیره را می پذیرد، این تلفیق نقش ها بدین دلیل می باشد که در یک بناي بلند مرتبه با توجه به اهمیت کاهش وزن بنا جهت تحمل بهتر نیروهاي جانبی و ثقلی سازه باید نقش هاي متعددي را جهت کاستن عناصر اضافی بپذیرد
با مطالعه ي معیارهاي موثر در طراحی ساختمان هاي متمایز و شناخت ویژگی هاي هر کدام ، می توان پیشنهاداتی در جهت تلفیق مناسب این معیارها در راستاي طراحی یک بناي مرتبه ارائه شود .این پیشنهادات میتواند راهگشاي معماران در آغاز راه طراحی یک برج باشد .در واقع در نظر گرفتن این معیارها منجر به خلق گزینه هایی می گردد که در ادامه ي راه توسط دیگر تیم هاي طراحی با مشکلات فاحشی روبرو نخواهد شد . اما نداشتن دانش کافی نسبت به دیگر معیار ها منجر به عدم درك متقابل معماران و مهندسین سازه در ابتداي امر می گردد.
معماري یک ساختمان بلند مرتبه با فرم، نما ،پوشش، برنامه و نیاز هاي پروژه ، فضاي سبز و در نهایت با سازه و تاسیسات رابطه ي مستقیمی دارد. به عنوان مثال ،اگرچه شکل هسته ي بنا را معمار تعریف می کند اما این شکل باید جایگاه شریان هاي تاسیساتی و تحمل کننده ي نیروهاي سازه اي باشد ،لذا در نظر داشتن ملزومات سازه اي و تاسیساتی در طراحی فرم هسته امري ضروري است. همچنین باید توجه کرد که شاید در یک بناي کوتاه مرتبه بشود سازه را با تزئینات کاذب پنهان کرد، اما در برج ها در صورت استفاده از عناصر کاذب جهت تزئینات و یا تامین دیگر خواسته ها، با توجه به بزرگ مقیاس بودن حجم سازه و بنا، بار زیادي را بر سازه تحمیل کرده ایم.
مواردی که یک معماری خوب را از مفهوم ساختمان استخراج می کنند شامل مفاهیم ذیل هستند:
- منظر شهري: در این مصوبه منظور از منظر شهري کلیه عناصر طبیعی و مصنو عی ساختمانها و الحاقات آنها، مبلمان شهري، پوشش گیاهی و ..قابل مشاهده از عرصه هاي عمومی شهر شامل خیابانها، میادین، گره ها و پهنه هاي عمومی است.
- نما: منظور از نما کلیه سطوح نمایان ساختمانهاي واقع در محدوده و حریم شهرها و شهرکها که از داخل معابر قابل مشاهده است اعم از نماي اصلی یا نماهاي جانبی می باشد.
- جداره: منظور از جداره، سطوح مربوط به دیوارهاي محوطه هایی است که هیچ ساختمانی به صورت بلافصل به آن ملحق نیست نظیر دیوار باغات و نظایر آن.
- پیاده راه: منظور از پیاده راه، خیابانها و گذرگاههایی است که منحصرا بًراي عبور پیاده مورد استفاده قرار می گیرد.
در کنار مفهوم ساختمان سازی و رشته معماری برای درک راحتتر مجموعه فعالیت های طراح معمار و ساختمان ساز یک مثال میزنیم که می توان ابعاد این فرآیند را گسترش دهد.
طراحی شهری دانش نسبتاً جدیدی است. پس از انقلاب صنعتی، افزایش جمعیت، آلودگی هوا، پیشرفت فناوری و گسترش بی رویه شهرها منجر به کاهش کیفیت زندگی شهری گردید.
با عملیاتی شدن و اجرایی شدن مباحث نظری و کیفی در این رشته، از دغدغه هایی است که در دهه های اخیر در دنیا و در سالهای اخیر در کشور ما مورد بحث بوده است. قدر مسلم آن است که پرداختن به فرآیند اجرای محصولات نظری طراحی شهری بستر قانون گذاری و سیاست گذاری خاص خود را می طلبد. پرداختن به این پرسش ها که؛ سهم موضوعات و دغدغه های طراحی شهری و ساختمان(به عنوان یک بنای مستتقل که شامل ویژگی های کالبدی و فنی شاخص خود است) در میان مصوبات شورا و سازمان های مربوطه و جامعه مهندسی و معماری به چه میزان بوده با این هدف، ابتدا به مبانی نظری پشتیبان موضوع پرداخته می شود. مبانی نظری با بررسی مختصر سیر تاریخی طرای شهری آغاز می شود و پس از » طراحی شهری در حوزه عمل « و سپس » حوزه مفهومی طراحی معماری « و پرداختن به» مباحث ساختمانی و عمرانی در قوانین اجرایی ایران « و » جایگاه آن در اسناد هدایت توسعه « آن به طور مستقیم به در نظام قانونگذاری کشور در » شورای عالی شهرسازی و معماری ایران « مرتبط می شود.
درصورت تمایل به آشنایی با انواع سازه های ساختمان بر روی لیک های ریز کلیک کنید.
- انواع سازه ساختمان
- ساختمان های بتنی
- ساختمان های فلزی
- ساختمان های بنایی
- ساختمان های خشت و گلی
ساختمان یا بنا عبارت است از مجموعه ای با سقف و دیوار که به طور دائمی در یک مکان مانند خانه یا کارخانه واقع شده است. ساختمانها در اندازه ها ، شکل ها و کارکردهای متنوعی قرار گرفته اند و در طول تاریخ برای تعداد زیادی از عملکرد ها سازگار شده اند ، از مصالح ساختمانی موجود گرفته تا شرایط آب و هوایی ، قیمت زمین ، شرایط زمین ، موارد خاص و دلایل زیبایی شناسی. برای درک بهتر اصطلاح ساختمان ، لیست ساختارهای غیر سازنده را مثال می زنیم ؛ یک ساختار غیر سازنده ، که به عنوان یک ساختار ساده نیز خوانده می شود ، به هر بدنه یا سیستم از قطعات متصل به کار رفته برای پشتیبانی از یک بار است که برای اشغال مستمر انسان طراحی نشده است گفته می شود. این اصطلاح توسط معماران ، مهندسان سازه و مهندسان مکانیک استفاده می شود تا به طور مشخص ساختارهای ساخته شده ای را که ساختمان نیستند مشخص کنند.
ساختمانها به چندین نیازهای اجتماعی خدمت می کنند – ابتداً به عنوان سرپناهی از آب و هوا ، امنیت ، فضای زندگی ، حریم خصوصی ، برای ذخیره وسایل و آسایش در زندگی و کار- همچنین یک ساختمان به عنوان یک پناهگاه، شمایلی از زیستگاه انسان (مکانی برای آسایش و امنیت) و فضای بیرون (مکانی است که در بعضی مواقع ممکن است خشن و مضر باشد) را تقسیم بندی می کند. از زمان نخستین نقاشی های غار، ساختمانها نیز به اشیاء یا بوم هایی از بیان هنری بسیار تبدیل شده اند. در سال های اخیر ، علاقه به برنامه ریزی پایدار و شیوه های ساختمان سازی نیز به بخشی از عمد در روند طراحی بسیاری از ساختمان های جدید تبدیل شده است.
کلمه ساختمان هم در اسم است و هم فعل “ساختن؛ خود ساختار و عمل ساختن آن” در وسیع ترین تفسیر یک حصار یا دیوار یک ساختمان است. با این حال ، کلمه ساختار بیشتر از ساختمان استفاده می شود که شامل سازندهای طبیعی و انسانی است که لزوماً دارای دیوار نیست. سازه به احتمال زیاد برای حصار مورد استفاده قرار می گیرد. در فرهنگ لغت استورگیس آمده است كه “[ساختمان] به استثنای همه ایده های هنری با معماری فرق می كند ؛ و از نظر ساختاری متفاوت است به دلیل محرومیت از درمان علمی یا بسیار ماهرانه.”
در قرون اخیر که رشد جمعیت در دنیا به طور چشمگیری رو به ازدیاد نهاد و بشر از لحاظ علمی و فنی مشکلات بسیاری را حل نمود در ساختن مسکن نیز مانند سایرموضوعات تحولات عمده ای به وجود آورد و دیگر ساختن خانه های تک واحدی جوابگوی احتیاجات جوامع شرق نبوده و به همین علت سیستم خانه سازی به کلی دگرگون شده و استفاده از مصالح ساختمانی مقاوم نیز مانند فولاد و سیمان در ساختمان رایج گردید و در اثر دسترسی به این مصالح و امکانات دیگر گسترش شهرها از حالت افقی به عمودی تبدیل شد و امر آپارتمان سازی در ساختمان های چندین طبقه متداول گردید .
برای احداث ساختمان و ابنیه در مدت کوتاه استفاده از بتن پیش ساخته بسیار حائز اهمیت است تمامی ساختمانهای ائم از ساختمانهای صنعتی پارکینگها ساختمانهای تجاری ، مجتمع های مسکونی ، هتلها ، مدارس ، مراکز تفریحی پلها و انواع سازه های دیگر را می توان با استفاده از بتن پیش ساخته احداث نمود محاسنی که توسط طرفداران این روش ساخت مطرح می شود قسمتی به پیش ساختگی قسمتی به پیش تنیدگی و قسمتی نیز به بتنی بودن آن مربوط می شود روشهای پیش ساخته فشرده نمودن جدول زمانی اجراء پروژه کاهش مدت زمان ساخت را میسر می سازد.
پيشرفت هاي گسترده در صنايع گوناگون و مزاياي حاصل از آ نها به ندرت در صنعت ساختمان ديده مي شود. باید با جايگزين سازي ساختمان سازي متداول و فعاليت هاي دستي در کارگاه با سيستم هاي ساختماني پيش ساخته در اغلب مراحل و فرآيندهاي ساختمان سازي به عنوان پاسخي به اين کاستي معرفي شود.
امکان استفاده، مزايا، معايب، جنبه هاي اقتصادي، الگوهاي موثر، موانع و توسعه پيش ساختگي در صنعت ساختمان سازي مورد بحث قرار گرفته است طبق داده هاي به دست آمده، ساختمان هاي پيش ساخته در برابر تغييرات آتي منعطف نيستند. لذا، مورد صلبيت در برابر تغيير به عنوان مهم ترين نارسايي پيش ساختگي مورد شناسايي قرار گرفته است. بررسي امکان به کارگيري سيستم هاي پيش ساخته در پروژه هاي ساختماني نيز نشان مي دهد که سيستم هاي ساختماني متداول براي ساخت فونداسيون و اجزاي غيراستاندارد مناسب تر مي باشد. اين در حالي است که اجزاي ساختماني پيش ساخته نيز براي اجراي قاب هاي سازه اي فولادي، پوشش هاي خارجي، سقف هاي بتني و سيستم هاي ديوار خشک ارجحيت دارند.
بسياري از اجزاي ساختماني پيش ساخته نيز قابليت باربري داشته و ارتقاء اجزاي ساختماني پيش ساخته سبک وزن بايد مدنظر قرار گيرد. تجزيه و تحليل داده ها نشان مي دهد که سيستم هاي ساختماني متداول، نتايج رضايت بخشي در صنعت ساختمان نداشته اند، با اين وجود، از طريق به کارگيري روش هاي پيش ساختگي مي توان ضايعات حاصل از ساخت و ساز را تا نصف کاهش داد. همچنين، استفاده از طرح هاي ساختماني استاندارد و منظم در اين زمينه موثر خواهد بود و با بهره گيري از فرآيندهاي مکانيزه، استفاده از مصالح بازيافت شده يا قابل بازيافت و مونتاژ اجزاي ساختماني پيش ساخته به روش صنعتي مي توان هزينه ها را تا حد چشمگيري کاهش داد.
ساخت ساختمان با توجه به پیشرفت جوامع بشري بصورت چشمگیري در مناطق مختلف دنیا رو به افزایش است . نکته اي که ساخت یک بناي شاخص را از دیگر ساخته هاي معمول معماري متمایز می نماید نقش پر رنگسازه در طرح یک برج است . بطوریکه سازه بنا در فرایند طراحی و طرح نهایی معماري نه تنها وظیفه ي اصلی خود یعنی تحمل و انتقال نیرو ها را بر عهده دارد، بلکه نقش هاي دیگري در راستاي تامین دیگر معیار هاي طراحی از جمله زیبایی شناسی ، انرژي و غیره را می پذیرد، این تلفیق نقش ها بدین دلیل می باشد که در یک بناي بلند مرتبه با توجه به اهمیت کاهش وزن بنا جهت تحمل بهتر نیروهاي جانبی و ثقلی سازه باید نقش هاي متعددي را جهت کاستن عناصر اضافی بپذیرد
با مطالعه ي معیارهاي موثر در طراحی ساختمان هاي متمایز و شناخت ویژگی هاي هر کدام ، می توان پیشنهاداتی در جهت تلفیق مناسب این معیارها در راستاي طراحی یک بناي مرتبه ارائه شود .این پیشنهادات میتواند راهگشاي معماران در آغاز راه طراحی یک برج باشد .در واقع در نظر گرفتن این معیارها منجر به خلق گزینه هایی می گردد که در ادامه ي راه توسط دیگر تیم هاي طراحی با مشکلات فاحشی روبرو نخواهد شد . اما نداشتن دانش کافی نسبت به دیگر معیار ها منجر به عدم درك متقابل معماران و مهندسین سازه در ابتداي امر می گردد.
معماري یک ساختمان بلند مرتبه با فرم، نما ،پوشش، برنامه و نیاز هاي پروژه ، فضاي سبز و در نهایت با سازه و تاسیسات رابطه ي مستقیمی دارد. به عنوان مثال ،اگرچه شکل هسته ي بنا را معمار تعریف می کند اما این شکل باید جایگاه شریان هاي تاسیساتی و تحمل کننده ي نیروهاي سازه اي باشد ،لذا در نظر داشتن ملزومات سازه اي و تاسیساتی در طراحی فرم هسته امري ضروري است. همچنین باید توجه کرد که شاید در یک بناي کوتاه مرتبه بشود سازه را با تزئینات کاذب پنهان کرد، اما در برج ها در صورت استفاده از عناصر کاذب جهت تزئینات و یا تامین دیگر خواسته ها، با توجه به بزرگ مقیاس بودن حجم سازه و بنا، بار زیادي را بر سازه تحمیل کرده ایم.
مواردی که یک معماری خوب را از مفهوم ساختمان استخراج می کنند شامل مفاهیم ذیل هستند:
- منظر شهري: در این مصوبه منظور از منظر شهري کلیه عناصر طبیعی و مصنو عی ساختمانها و الحاقات آنها، مبلمان شهري، پوشش گیاهی و ..قابل مشاهده از عرصه هاي عمومی شهر شامل خیابانها، میادین، گره ها و پهنه هاي عمومی است.
- نما: منظور از نما کلیه سطوح نمایان ساختمانهاي واقع در محدوده و حریم شهرها و شهرکها که از داخل معابر قابل مشاهده است اعم از نماي اصلی یا نماهاي جانبی می باشد.
- جداره: منظور از جداره، سطوح مربوط به دیوارهاي محوطه هایی است که هیچ ساختمانی به صورت بلافصل به آن ملحق نیست نظیر دیوار باغات و نظایر آن.
- پیاده راه: منظور از پیاده راه، خیابانها و گذرگاههایی است که منحصرا بًراي عبور پیاده مورد استفاده قرار می گیرد.
در کنار مفهوم ساختمان سازی و رشته معماری برای درک راحتتر مجموعه فعالیت های طراح معمار و ساختمان ساز یک مثال میزنیم که می توان ابعاد این فرآیند را گسترش دهد.
طراحی شهری دانش نسبتاً جدیدی است. پس از انقلاب صنعتی، افزایش جمعیت، آلودگی هوا، پیشرفت فناوری و گسترش بی رویه شهرها منجر به کاهش کیفیت زندگی شهری گردید.
با عملیاتی شدن و اجرایی شدن مباحث نظری و کیفی در این رشته، از دغدغه هایی است که در دهه های اخیر در دنیا و در سالهای اخیر در کشور ما مورد بحث بوده است. قدر مسلم آن است که پرداختن به فرآیند اجرای محصولات نظری طراحی شهری بستر قانون گذاری و سیاست گذاری خاص خود را می طلبد. پرداختن به این پرسش ها که؛ سهم موضوعات و دغدغه های طراحی شهری و ساختمان(به عنوان یک بنای مستتقل که شامل ویژگی های کالبدی و فنی شاخص خود است) در میان مصوبات شورا و سازمان های مربوطه و جامعه مهندسی و معماری به چه میزان بوده با این هدف، ابتدا به مبانی نظری پشتیبان موضوع پرداخته می شود. مبانی نظری با بررسی مختصر سیر تاریخی طرای شهری آغاز می شود و پس از » طراحی شهری در حوزه عمل « و سپس » حوزه مفهومی طراحی معماری « و پرداختن به» مباحث ساختمانی و عمرانی در قوانین اجرایی ایران « و » جایگاه آن در اسناد هدایت توسعه « آن به طور مستقیم به در نظام قانونگذاری کشور در » شورای عالی شهرسازی و معماری ایران « مرتبط می شود.
